hực phẩm bẩn, nhiễm độc hiện nay đang là vấn đề nhức nhối của toàn xã hội, nhất là đối với các mặt hàng thực phẩm tươi sống như thịt, cá, hải sản, rau củ quả…
Để tránh mua phải thực phẩm bẩn, ngoài việc nên mua ở những nơi đáng tin cậy, có dấu kiểm dịch vệ sinh thú y thì mỗi người cũng phải có kiến thức, kinh nghiệm. Dưới đây là một số kinh nghiệm lựa chọn các loại thịt, cá, hải sản, rau củ quả thông dụng:
Cách chọn thịt tươi sống
Để phòng ngừa ngộ độc thực phẩm khi chế biến các món ăn từ thịt thì tốt nhất nên nấu chín, không ăn các món tái, tiết canh, tuyệt đối không sử dụng thịt đã biến chất, ôi hỏng để chế biến thức ăn.
Các loại thịt còn tươi ngon phải có màu sắc và mùi đặc trưng của từng loại, không có mùi hôi, mùi lạ, bề mặt khô ráo không rỉ nước, có độ đàn hồi tốt (khi ấn ngón tay vào bề mặt miếng thịt lúc bỏ ngón tay ra thì vết lõm nhanh chóng mất đi). Không nên mua thịt có những dấu hiệu bất thường, khác lạ.
– Thịt heo
Thịt heo sạch có màu hồng tươi, lớp mỡ dày (1.5- 2cm), không rỉ nước.
Thịt có thuốc an thần thường có màu hồng đỏ bất thường, khi ấn tay vào miếng thịt sẽ thấy mịn, nước rỉ ra ngoài.
Thịt heo chứa hormone tăng trưởng có lớp da mỏng, căng khác thường, phần nạc gần sát với da, mỡ rất ít và màu sắc sẫm hơn thịt bình thường. Khi chế biến, thịt ra nhiều nước, mùi vị không thơm đặc trưng của thịt heo, nấu chín thì màu sắc lại nhợt nhạt.
Trường hợp thịt heo ướp hàn the thì loại thịt này có màu hồng bầm, dùng tay ấn vào sẽ không thấy độ đàn hồi.
Thịt heo bị nhiễm giun sán (thịt lợn gạo) thì thịt có những đốm nhỏ hình hạt gạo, màu trắng đục.
– Thịt bò
Thịt bò tươi ngon có màu đỏ tươi, thớ nhỏ mịn, thơm mùi bò, mỡ bò màu vàng nhạt.
Đối với thịt bò bơm nước: khi ấn tay vào, nếu thấy nước tươm ra thì đó chính là dấu hiệu thịt đã bị bơm nước.
Với thịt bò cũ, không còn tươi thì cắt vào miếng thịt sẽ không thấy máu tứa ra, khi ấn tay vào miếng thịt vết lõm không mất đi.
– Thịt gà
Chọn loại thịt gà có màu sắc tự nhiên, thớ thịt mịn và có độ đàn hồi cao. Da gà phải kín, lành lặn, không có vết bẩn, mốc, không có vết gì lạ.
Để tránh mua phải gà nhuộm phẩm màu, nhuộm bột sắt không nên mua gà nhìn da có màu vàng ruộm, bắt mắt, căng phồng.
Cách chọn các loại thủy hải sản (tôm, cua, ghẹ, mực, cá…)
Nên ưu tiên chọn các loại thủy hải sản còn sống. Quan sát kỹ đặc điểm bề ngoài để không mua nhầm: cá nóc, bạch tuộc đốm xanh, ốc lạ, cua ghẹ lạ… nhằm tránh bị ngộ độc.
Đối với các loại thủy hải sản đã chết thì phải thận trọng khi mua, vì chúng có thể bị tẩm ướp các hóa chất độc hại như ure, hàn the, formol…
– Cách chọn cá
Chọn con cá còn tươi, mình cá ít nhớt, có mùi tanh đặc trưng, mang khép kín màu đỏ tươi hoặc đỏ sẫm. Mắt cá sáng và hơi lồi. Thịt cá chắc, sự đàn hồi cao, thịt dính chặt với xương.
Không chọn loại cá có biểu hiện: mang cá không còn màu đỏ tươi hoặc đỏ sẫm nhưng nhìn bề ngoài cá vẫn rất tươi; bên trong thịt nhũn, lỏng lẻo, không dính chặt với xương; dễ tróc vẩy và có mùi tanh khác thường.
– Tôm, mực, bạch tuộc…
Nên chọn những con còn tươi, nguyên con, đầu dính chặt với thân; sờ vào có cảm giác mềm dẻo, căng tự nhiên, độ đàn hồi cao; ngửi có mùi tanh đặc trưng, không có mùi lạ (như mùi khai, mùi hắc, mùi hôi…).
Không mua loại hải sản nhìn bề ngoài rất tươi nhưng khi sờ vào thì mềm, nhão, độ đàn hồi kém. Khi ngửi có mùi lạ (như mùi khai, mùi hắc, mùi hôi…). Khi chế biến thịt nhão, không có độ ngọt, thơm đặc trưng.
Cách lựa chọn và chế biến rau, củ quả
Rau có thể nhiễm các vi khuẩn gây bệnh và trứng giun sán do bị tưới bằng phân tươi hoặc nước bẩn. Các loại rau ăn sống như rau xà lách, rau thơm, hành mùi, dưa chuột, cà rốt… nếu không được rửa sạch cẩn thận thì có thể gây các bệnh đường ruột và giun sán.
Rau được trồng trên vùng đất ô nhiễm hoặc được tưới bằng nước bẩn, sử dụng phân bón hóa học quá liều… sẽ khiến rau hấp thu và tích trữ các độc tố độc hại cho sức khỏe như rau muống nhiễm chì và cadimi, rau cải nhiễm nitrat…
Một vấn đề hiện nay đang được quan tâm là mức độ nhiễm hóa chất bảo vệ thực vật trong rau quả khá cao, hay dùng thuốc kích siêu tốc, dùng hóa chất lạ ngâm rau để rau lớn nhanh gây nên ngộ độc cấp tính cũng như mãn tính, ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe lâu dài cho người tiêu dùng.
Các loại rau, củ quả phải gọt vỏ như bí, bầu, mướp… thường an toàn hơn các loại rau ăn lá. Khi lựa chọn rau, nên chọn rau còn tươi, nguyên vẹn, không bị dập, có hình dạng bình thường, có màu sắc tự nhiên, không có mùi vị lạ.
Rau bị phun thuốc kích thích thường có lá xanh tốt bất thường, cọng rất non, to mập, những bó rau đó chỉ cần để từ sáng đến chiều là có thể bị nẫu, héo rũ.
Nên ngâm kỹ, rửa rau ít nhất 3 lần hoặc rửa dưới vòi nước để loại trừ phần lớn thuốc bảo vệ thực vật tồn dư. Nên mua rau theo mùa, vì rau trái mùa rất dễ bị phun chất kích thích.
Khi nấu, cần nấu chín và mở nắp xoong, đây là cách tốt nhất để loại trừ phần lớn các thuốc bảo vệ thực vật thuộc nhóm bay hơi.
